وقتی متن دست نویس بیانیۀ محمد داؤد خان را به خط خودش دربارۀ اعلام جمهوریت به حیث یک سند تاریخی طی مقالۀ مورخ 23 می 2015 در پورتال فخیم افغان جرمن آنلاین در 12 صفحه به نشر سپردم، توجه نکردم که آخرین صفحه آن سند از نشر باز مانده و صفحه 12 مقاله سفید بوده است. از محترمه خانم ملال نظام تشکر میکنم که متوجه خلای این صفحه شده  و در ستون نظر خواهی همین چند ساعت قبل درباره تذکر داده اند. وقتی به اصل مقاله خود رجوع کردم، صفحه آخر مکمل در آن وجود داشت، اما اینکه چگونه این صفحه در پورتال از نشر باز مانده است، به یقیین که ناشی از نارسائی دانش تخنیکی اینجانب بوده  که اینک جهت اکمال آن سند، صفحه اخیر را با معذرت  خدمت علاقمندان موضوع تقدیم میدارم. از مدیریت محترم پورتال صمیمانه خواهش میکنم که با ارسال مجدد متن مکمل “وورد” مقاله، اگر ممکن باشد به نحوی در اصلاح این مشکل بپردازند.

طوریکه در نوشته های قبلی تذکر داده ام، بیانیه “خطاب به مردم افغانستان”  محمد داؤد خان متن تایپی بوده و دست نویس ندارد و به یقیین که بیانیه مذکور بعد از مذاکره و مفاهمه با اعضای کابینه ومشاوران ایشان تهیه گردیده و بوسیلۀ یک شخص مؤظف در دفتر ریاست دولت ، طور معمول همه جا از نظر ادبیات و شیوه تحریر مورد تدقیق قرار گرفته و آماده نشر ساخته شده است. به همین ترتیب نامه های محمد داؤد خان عنوانی اعلیحضرت دست نویس نبوده ، بلکه همه باید تایپ شده باشند. اینجانب کوشش کردم تا متن آن نامه ها  را از روی مآخذ داشته تقدیم علاقمندان نمایم. 

کسانیکه به این مأخذ باور ندارند و خواهان مقطوعه اخبار آنوقت باشند، بهتر است خود شان در این قسمت دست بکار شده و آنرا جستجو نمایند و با نشر آن صحت و سقم آنرا ثابت سازند تا من و دیگر علاقمندان از آن مستفید گردیم. مخصوصاً برای کسانیکه در حومه واشنگتن دی سی اقامت دارند، میتوانند یک بار به کتابخانه کانگرس  تشریف برده و مایکروفلم های روزنامه های آنوقت را از نظر بگذرانند. منابع دیگر  نیز با آنکه متن مکمل نامه ها را نشر نکرده اند، اما ضمناً به رؤس مطالب نامه ها اشاره نموده اند. ازجمله “افغانستان در پنج قرن اخیر”، تألیف مرحوم فرهنگ (چاپ پشاور، جلد سوم، صفحه 700). البته منابع دیگر را که نویسنده آن شخصاً در طرح نامه اشتراک داشته است، در مقالۀ های بعدی خود  به تفصیل بیان خواهم کرد.

قابل ذکر میدانم که یگانه بیانیۀ محمد داؤد خان به خط خودش همین بیانیه “اعلام جمهوریت” است که معلوم میشود بطورعاجل همان شب کودتا پس از حصول اطمینان موفقیت آن نوشته شده است.  هرگاه متن بیانیه “خطاب  به مردم” محمد داؤد خان از نظر شیوه تحریر و کاربرد کلمات مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند، به گفتۀ داکتر صاحب هاشمیان به همان سبک “میرزائی قدیم و معمول وزارت خارجه” نوشته شده است و برعکس کسانیکه ادعای ادبیات “مترقی” را در آن بیانیه  دارند، چنان سبک در بیانیه خطاب به مردم دیده نمیشود که اگر فرصت میسر شد، در آن باره نیز مطالبی بعرض خواهم رسانید.

اینک صفحه اخیر دست نویس بیانیۀ اعلام جمهوریت که از نشر بازمانده بود: